Me vendim të Asamblesë së Përgjithshme të KB-së nga viti 1993, 3 maj u shpall Dita botërore e Lirisë së shtypit, me qëllim që t’i përkujtojë qeveritë në nevojën e respektimit dhe përkushtimit të lirisë së mediave, por gjithashtu edhe t’i inkurajojë gazetarët të mendojnë për çështje të lirisë së shtypit dhe etikës profesionale.
Dita Botërore e lirisë së shtypit është gjithashtu një ditë e mbështetjes për mediat që janë të ekspozuara ndaj përpjekjeve për të shfuqizuar ose kufizuar lirinë e tyre të shprehjes, por edhe një ditë përkujtimi për gazetarët që humbën jetën gjatë punës së tyre.
Sipas raportit të fundit të Reporterëve pa kufij, Maqedonia e Veriut ka përparuar për dy vende në Listën botërore të lirisë së mediave në vitin 2020 dhe me 31.67 pikë u rendit në vendin e 90-të.
Reporterët pa kufij për gjendjen e lirisë së medias thanë se “zyrtarë të lartë qeveritarë vazhduan të kërcënojnë dhe fyejnë mediat, dhe ngacmimi në internet dhe sulmet verbale ndaj gazetarëve u rritën në mediat sociale”. E gjithë kjo shërbeu për të forcuar kulturën e rrënjosur mirë të mosndëshkimit, tha organizata, duke vënë në dukje se pandemia, si në shumë pjesë të tjera të botës, ka komplikuar punën e gazetarëve në terren.
Kërcënime për e dhunë ndaj gazetarëve në vend u konstatuan edhe në raportin vjetor të Departamentit amerikan të shtetit për respektimin e të drejtave të njeriut, i cili thotë se “kultura e pandëshkueshmërisë është e rrënjosur mirë dhe është ende një pengesë për sigurinë e gazetarëve”, dhe se “numri i sulmeve fizike ndaj gazetarëve ka rënë, por ekziston ende një praktikë në rritje e ngacmimit kompjuterik dhe abuzimit verbal”.
Në atë kontekst, raporti tregon rastin e korrespodentes së MIA-s nga Brukseli. “Disa ditë gjatë muajit korrik, korrespondentja e agjencisë shtetërore të lajmeve MIA Tanja Milevska në Bruksel mori kërcënime të shumta me vdekje dhe përdhunime nga përdoruesit anonimë në Tuiter dhe Fejsbuk”, thuhet në raport.
“Shoqata e gazetarëve të Maqedonisë njoftoi për 16 sulme ndaj gazetarëve që ndodhën nga janari deri në tetor 2020 dhe i bëri thirrje policisë të sqarojë rastet duke sjellë përgjegjësit para drejtësisë. Shoqata bëri thirrje për ndryshime në ligjin penal për të siguruar që sulmet ndaj gazetarëve janë “eks oficio” vepra penale”, theksohet në përgjigje.
Në raportin e Departamentit amerikan të shtetit gjithashtu vuri në dukje se vitin e kaluar, më 4 shkurt, SPGM”nënshkroi marrëveshjen e parë kolektive me media, agjencia shtetërore e lajmeve MIA, e cila rregullon kushtet e punonjësve”, duke përfshirë garancitë për një javë pune 36-orëshe, të paguar jashtë orarit. puna, mbrojtja ndaj shkarkimit arbitrar dhe liria e garantuar e shprehjes.
Departamenti i shtetit gjithashtu vuri në dukje se megjithëse mbulimi i mediave në vend ishte kryesisht i ndarë përgjatë linjave politike, numri i mediave të pavarura “duke shprehur në mënyrë aktive pikëpamje të ndryshme pa kufizime të dukshme vazhdoi të rritet”.
Në prag të ditës së sotme 3 maji, sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës Marija Pejçinoviq Buriq dhe ministrja gjermane e Drejtësisë Kristina Lambreht dje shprehën shqetësimin mbi sulmet ndaj gazetarëve dhe kufizimet e lirisë së shtypit në shumë pjesë të Evropës, duke theksuar se liria e medias ishte thelbësore, rëndësia në kohë krize.
Në një deklaratë të përbashkët në Ditën botërore të lirisë së shtypit, ata kujtuan se e drejta për lirinë e shprehjes është e parashikuar në nenin 10 të Konventës evropiane për të drejtat e njeriut, në të cilën të 47 shtetet anëtare të Këshillit të Evropës, përfshirë 27 anëtarë të Bashkimi Evropian.
Dita botërore e lirisë së shtypit u shpall nga ana e Asamblesë së Përgjithshme të KB-së në vitin 1993 pas një rekomandimi të miratuar në seancën e 26-të të Konferencës së Përgjithshme të UNESKO-s në vitin 1991, bazuar në Deklaratën Vindhuk të hartuar nga një grup gazetarësh Afrikanë që bën thirrje për pluralizëm dhe pavarësi të mediave.
